Ngày 15/1, tại kỳ họp Quốc hội bất thường lần thứ 5, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đã thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai sửa đổi.
Trong đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ khẩn trương đề xuất các quy định về mức thuế cao hơn đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất như yêu cầu tại Nghị quyết 18-NQ/TW để điều tiết chênh lệch địa tô có được do quy hoạch của Nhà nước.
Điều này nhằm tránh tình trạng tổ chức, cá nhân thu gom đất, cản trở khả năng tiếp cận đất đai của các nhà đầu tư khác có cùng năng lực hoặc năng lực tốt hơn để thực hiện các dự án đầu tư do lợi thế thuộc về người đang có quyền sử dụng đất.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh (Đoàn Lào Cai), từ các Luật Đất đai trước đây đến Dự thảo Luật Đất đai lần này chưa có quy định điều tiết lợi ích từ đất.
Hiện nay, trong quá trình thực hiện ở các địa phương có tình trạng người sử dụng đất được hưởng hoặc bị thiệt hại do địa tô chênh lệch. Cụ thể, có những người sử dụng đất may mắn được Nhà nước mở các công trình công cộng ở gần (như đường giao thông, bệnh viện, bến xe, chợ…) nên giá đất tăng lên rất nhiều, thậm chí gấp vài lần.
Ngược lại, có những người sử dụng đất không may mắn, do Nhà nước chuyển các công trình công cộng đang ở gần nhà đi (như bến xe, bệnh viện, chợ…) nên giá đất giảm xuống rất nhiều. Điều này làm cho người có đất mà Nhà nước thu hồi để xây dựng các công trình công cộng cảm thấy bị thiệt thòi hơn so với người có đất còn lại ở gần các công trình đó nên họ có chung tâm lí là không muốn giao lại đất khi Nhà nước thu hồi.
Đại biểu cho rằng, hiện nay chính sách pháp luật đất đai của nước ta chưa có quy định nào điều tiết được địa tô chênh lệch. Do vậy, cần nghiên cứu bổ sung các quy định điều tiết địa tô chênh lệch cho trường hợp này.
Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) cho rằng, dự thảo quy định thu nhập thuế từ chuyển nhượng bất động sản được xác định là giá chuyển nhượng từng lần. Trường hợp chuyển nhượng quyền sử dụng đất thì thu nhập chịu thuế tính theo giá đất trong bảng giá đất.
Đại biểu Đồng cho rằng: “Quy định này rất tiến bộ, người dân sẽ không có động lực để triển khai thấp giá chuyển nhượng để giảm thuế nữa. Hệ quả là giá trên hợp đồng sẽ là giá thật, Nhà nước dựa vào giá trên hợp đồng để xây dựng bảng giá cho các năm sau, như vậy giá sẽ sát thực tế”.
Theo đại biểu Hà Sỹ Đồng, điều 247, dự thảo luật chia 2 trường hợp chuyển nhượng bất động sản và chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Nhưng trên thực tế thì việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất gắn liền với tài sản trên đất khá phổ biến.
Đại biểu băn khoăn: “Khi đó, các bên liệu có cần phải tách riêng phần nào là giá trị quyền sử dụng đất, phần nào là giá trị tài sản trên đất không? Liệu có thể dẫn đến tranh luận giữa cơ quan thuế và người dân về việc đâu là hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất thuần tuý, đâu là hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất gắn liền với tài sản trên đất không?”.
Do vậy, ông đề nghị cần nghiên cứu quy định rõ hơn các trường hợp trong tính thuế trong chuyển nhượng bất động sản.
Cụ thể, đối với hợp đồng chuyển nhượng bất động sản chỉ có quyền sử dụng đất đất thì áp dụng bảng giá. Còn đối với hợp đồng chuyển nhượng bất động sản có cả quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất thì cho phép các bên tách riêng phần giá trị quyền sử dụng đất và phần giá trị tài sản trên đất.
