Các ngoại hành tinh (là những hành tinh nằm ngoài hệ mặt trời) được phát hiện bởi Vệ tinh Khảo sát Ngoại hành tinh quá cảnh - TESS (hay còn gọi là kính viễn vọng không gian dành cho chương trình Explorer) của Trung tâm Hàng không vũ trụ Mỹ - NASA. Tính đến tháng 1 năm 2024, con số ngoại hành tinh này là 5.569 - nhưng con số này không ngừng tăng lên.
Qua kính viễn vọng có trên TESS cho phép các nhà khoa học quan sát về sự sụt giảm độ sáng của các ngôi sao, gây ra bởi các vật thể đi qua phía trước chúng.
Nhiều nhà thiên văn học xem xét dữ liệu TESS để tìm “sự chuyển tiếp” - những lần ánh sáng sao giảm định kỳ cho thấy có một hành tinh đang đi ngang qua và chặn ánh sáng của ngôi sao của nó trong thời gian ngắn.
Bằng cách sử dụng phương pháp di chuyển, các chuyên gia không chỉ có thể tìm thấy các hành tinh mà còn suy ra một số chi tiết nhất định về chúng, chẳng hạn như kích thước và thời gian quay quanh ngôi sao chủ của chúng.
Thông thường, cần phải quan sát ít nhất ba lần chuyển tiếp để khám phá một ngoại hành tinh theo cách này, nhằm xác định chúng mất bao lâu để quay quanh ngôi sao chủ của chúng.
Tuy nhiên, trong nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu đã xem xét các hệ thống chỉ chuyển động hai lần, dẫn đến các hành tinh có thời gian quay quanh quỹ đạo dài hơn, cho phép phát hiện ra các ngoại hành tinh ở nhiệt độ lạnh hơn.
Quỹ đạo của một ngoại hành tinh mất bao lâu có thể tiết lộ khoảng cách của hành tinh đó với ngôi sao chủ của nó, bởi vì quỹ đạo càng dài thì khoảng cách mà nó phải đi qua càng nhiều.
Nói chung, nếu một hành tinh có khoảng cách tương tự với ngôi sao chủ của nó như Trái đất và mặt trời (~1,95 triệu km), thì các nhà khoa học có thể đưa ra giả thuyết hợp lý rằng nó không quá nóng và không quá lạnh và do đó có thể sinh sống được.
85 ngoại hành tinh “có khả năng có sự sống” mất từ 20 đến 700 ngày để quay quanh các ngôi sao chủ của chúng, trong khi hầu hết các ngoại hành tinh được TESS quan sát có chu kỳ quỹ đạo từ 3-10 ngày.
Kích thước của chúng dao động từ khoảng 17,7km đến 563.000km vì vậy tất cả đều lớn hơn Trái đất (chỉ khoảng 12.875km).
Các nhà nghiên cứu nói rằng một số hành tinh giống như trái đất cách các ngôi sao chủ của chúng đủ xa để chúng có thể có nhiệt độ phù hợp để duy trì sự sống. Đây được gọi là “vùng có thể ở được”.
60 trong số 85 ngoại hành tinh tiềm năng là những khám phá mới trong khi 25 ngoại hành tinh đã được phát hiện trong dữ liệu TESS bởi các nhóm nghiên cứu độc lập sử dụng các kỹ thuật khám phá khác nhau.
Faith Hawthorn, nhà nghiên cứu tại Đại học Warwick, cho biết: “Chúng tôi đã chạy thuật toán ban đầu để tìm kiếm sự chuyển tiếp trên một mẫu gồm 1,4 triệu ngôi sao. Sau quá trình kiểm tra kỹ lưỡng, chúng tôi đã giảm số lượng này xuống chỉ còn 85 hành tinh có vẻ như lưu trữ các ngoại hành tinh này chỉ di chuyển hai lần trong tập dữ liệu.”
Giáo sư Daniel Bayliss, người tham gia nghiên cứu, nói thêm: “Thật thú vị khi tìm thấy những hành tinh này và biết rằng nhiều hành tinh trong số chúng có thể nằm ở vùng nhiệt độ thích hợp để duy trì sự sống”.
Ông nói thêm: “chúng tôi cũng đã công khai những khám phá của mình để các nhà thiên văn học trên toàn cầu có thể nghiên cứu các ngoại hành tinh độc đáo này một cách chi tiết hơn.”
