Tại Hội thảo các chuyên gia trong và ngoài nước đã giới thiệu các xu hướng vận hành, phát triển mô hình công viên khoa học tại các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và Malaysia; mô hình trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia và các chính sách hỗ trợ; mô hình tích hợp quy hoạch đô thị chung vào quy hoạch phát triển Công viên khoa học tại TPHCM.
TPHCM đang triển khai Khu đô thị sáng tạo tương tác cao phía Đông bao gồm Quận 2, Quận 9 và Thủ Đức. Khu vực này được lựa chọn vì có những lợi thế như vị trí trung tâm vùng Đông Nam Bộ, các cơ sở hạ tầng giáo dục bậc cao, khu kinh tế sản xuất tiên tiến, hạ tầng giao thông kết nối chiến lược, môi trường thiên nhiên đặc trưng sông nước.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Anh Thi, Trưởng ban Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TPHCM, Thành phố cần một mô hình Công viên khoa học phù hợp với xu hướng phát triển chung của Khu đô thị sáng tạo tương tác cao phía Đông, có vai trò là công cụ để chuyển dịch cơ cấu từ nền kinh tế công nghiệp sang nền kinh tế tri thức. Mô hình Công viên khoa học đang hướng tới là nơi gắn kết với Khu Công nghệ cao hiện hữu, trung tâm khoa học công nghệ Thành phố, là hạt nhân của đô thị đổi mới sáng tạo phía Đông. Đây là nơi có môi trường sống tốt để làm việc, học tập và trải nghiệm.
Năm 2015, Công viên khoa học - trực thuộc Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TP được UBND Thành phố phê duyệt thành lập và triển khai đầu tư xây dựng trên diện tích khoảng 197 hecta tại phường Long Phước, quận 9. Đầu năm 2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng TPHCM đến năm 2025, trong đó có điều chỉnh chức năng sử dụng đất tại Công viên khoa học. Hiện Ban Quản lý Khu Công nghệ cao Thành phố đang triển khai các bước để đầu tư, phát triển hạ tầng cho Công viên khoa học.
Khu Công viên khoa học Thành phố có mục tiêu chiến lược là tạo điều kiện môi trường cho các hoạt động giữa nghiên cứu triển khai, ứng dụng công nghệ và thương mại hóa công nghệ cao, làm nền tảng thúc đẩy năng lực cạnh tranh chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế của thành phố và cả nước. Đây sẽ là trung tâm nghiên cứu khoa học và công nghệ đa chuyên ngành, liên kết với các đại học trong khu vực, đặc biệt là Đại học Quốc gia TPHCM; nơi thu hút đội ngũ trí thức, các nhà khoa học trong và ngoài nước đến làm việc, nghiên cứu sáng tạo công nghệ...
“Nói về cơ cấu, các dự án chúng ta thu hút vào trong khu công nghệ cao. Về lĩnh vực, nếu phân theo sản xuất dịch vụ, nghiên cứu, phát triển và công nghiệp hỗ trợ, Các dự án sản xuất chiếm đa số hơn 82%. Phần còn lại các dự án thuộc loại hình dịch vụ, nghiên cứu phát triển và công nghiệp hỗ trợ. Nếu chúng ta nhìn theo lĩnh vực đầu tư thì 4 lĩnh vực mà trọng tâm thu hút công nghệ cao đó là vi điện tử, công nghệ viễn thông, công nghệ sinh học, cơ khí chính xác tự động, năng lượng mới và vật liệu mới”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Anh Thi cho biết.
Đại học Quốc gia TPHCM được xác định là "trung tâm tri thức toàn cầu" trong khu đô thị sáng tạo tương tác cao phía Đông TPHCM, góp phần thiết lập chuỗi giá trị gia tăng trên nền tảng công nghệ cao, hạ tầng kỹ thuật hiện đại chuẩn quốc tế. PGS.TS Lâm Quang Vinh - Trưởng ban Ban Khoa học và Công nghệ Đại học Quốc gia TPHCM cho biết, theo kế hoạch và chiến lược của quốc gia, từ lúc hình thành từ năm 1995 đến nay, trường có kế hoạch chiến lược về khoa học công nghệ xuyên suốt. Những năm đầu, nơi đây đã hình thành các phòng thí nghiệm trọng điểm, định hướng các định hướng nghiên cứu, xây dựng các nhóm nghiên cứu mạnh. Hiện nay đã tới giai đoạn hợp tác được với doanh nghiệp. Các nhóm nghiên cứu mạnh có khả năng, công nghệ nền tảng có thể nâng cao cơ hội cạnh tranh của doanh nghiệp, dẫn dắt việc đổi mới sáng tạo. Hiện Đại học Quốc gia có 9 nhóm nghiên cứu tương đương với các nhóm nghiên cứu mạnh trên thế giới. Đơn vị này cũng chú trọng đến việc tạo ra các sản phẩm trí tuệ, sáng chế, giải pháp hữu ích, tuy nhiên vấn đề hoàn thiện các sản phẩm này vẫn còn nhiều khó khăn. “Để có các nhóm nghiên cứu mạnh, Đại học Quốc gia TPHCM đã hợp tác với quốc tế với các trường nổi tiếng ở nước ngoài. Vừa qua Đại học Quốc gia cũng đã ký kết hợp đồng, hợp tác với các giáo sư đầu ngành ở nước ngoài định hướng nghiên cứu, đến nay đã ký kết hợp đồng tạo ra các sản phẩm sở hữu trí tuệ”,PGS.TS Lâm Quang Vinh thông tin.
Việc hình thành và phát triển công viên khoa học đang là xu hướng tất yếu của các nước trên thế giới. Khoảng 20 năm gần đây, các nước tiên tiến không ngừng đầu tư xây dựng và phát triển nhiều dạng mô hình khác nhau, từ các trung tâm đổi mới sáng tạo, uơm tạo hay công viên khoa học, khu công nghệ cao, đô thị khoa học, vùng đô thị khoa học công nghệ… Nhiều mô hình công viên khoa học đã thành công tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Ấn Độ, Iran, Singapore, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Indonesia…“Có thể nói một công viên khoa học, nó là lõi của hệ sinh thái, lớn hơn có thể là của TPHCM, có thể là vùng Đông Nam Bộ. Theo kinh nghiệm của các nước trên thế giới thì công viên khoa học ra đời một cách không chủ ý, đầu tiên nói đến Nhật Bản đã đề cập đến câu chuyện của Second Valley, trước đó có công viên rất nổi tiếng là Boston, ở đó là 2 trường đại học cốt lõi là Havard và MIT”- Tiến sĩ Trần Thị Hồng Liên, Giảng viên Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Kinh tế - Luật nhìn nhận.
Ông Nakajima Takashi - chuyên gia Tổ chức JICA - Nhật Bản cho biết, Nhật Bản có nhiều công viên khoa học và thành phố thông minh như Tsukuba, Kanagawa, Kashiwanoha. Trong đó, Công viên khoa học Tsukuba được thành lập năm 1963 và phát triển qua nhiều giai đoạn khác nhau để hoàn thiện. Đây là khu vực hợp tác giữa học thuật và phát triển công nghiệp, với nhiều dự án được triển khai và được Chính phủ ủng hộ. Công viên này tham gia vào các chương trình phát triển của Nhật Bản, đóng vai trò như một trung tâm đổi mới sáng tạo cho các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp khởi nghiệp.
