Tin tức* Thưa ông, vừa qua, Hội Nhà văn VN có khá nhiều hoạt động đối ngoại, so với hoạt động đối ngoại của Hội Nhà văn các nước thì hoạt động của Hội Nhà văn Việt Nam như thế nào ?
- Nhà văn Nguyễn Quang Thiều: Mỗi một ngày, chúng ta có thể hiểu là tiếng nói quan trọng nhất, tiếng nói làm cho thế giới tin vào chúng ta nhất là tiếng nói của nền văn hóa, trong đó văn học giữ một phần rất quan trọng. Trong cuộc chiến tranh lâu dài và khốc liệt trong thế kỉ XX giữa Mỹ và Việt Nam thì sứ giả đầu tiên đặt chân đến Mỹ để nói về dân tộc chúng ta, về nền văn hóa này, đất nước này là Văn học. Cho đến bây giờ thì Hội Nhà văn Á - Phi mở ra cũng là vì vậy. Chúng ta có cơ hội qua rất nhiều hình thức, hoạt động.
Qua các kì họp chúng ta có 2 điều quan trọng được đặt ra đó là Tạp chí Hoa Sen của Hội Nhà văn Á - Phi ra mỗi quý 1 kỳ, bằng 3 thứ tiếng: Ả-rập, Anh, Pháp và một phiên bản đặc biệt bằng tiếng Việt. Tạp chí này không chỉ phát hành 3 thứ tiếng nói trên mà có thể giới thiệu đến các tổ chức văn học, các trường đại học, các tạp chí lớn, các thư viện lớn, các trung tâm văn hóa lớn của thế giới; chúng ta giới thiệu nền văn học Á - Phi nói chung và trong đó có nền văn học Việt Nam. Nó không chỉ mở ra tình hữu nghị mà lần đầu tiên các nhà văn đến với Việt Nam, chỉ hiểu Việt Nam trong quá khứ qua chiến dịch Hồ Chí Minh, qua chiến thắng Điện Biên Phủ, là dân tộc Việt Nam yêu hoà bình, chiến đấu bền bĩ cho hòa bình đó thì giờ đây họ đến đây và hiểu hơn tầng lớp văn hóa sâu hơn ở con người Việt Nam với khát vọng đó đang xây dựng đất nước. Cuộc họp vừa rồi có ý nghĩa quan trọng vừa truyền bá hình ảnh dân tộc vừa có thể cho họ chìm sâu hơn trong văn hóa chúng ta và hiểu tâm hồn người Việt hơn.
* Qua hội nghị lần này cũng như lần trước với Thái Lan thì văn học Việt Nam có cơ hội hội nhập quốc tế rất nhiều. Nhưng làm sao để cân bằng giữa hội nhập và bảo tồn giá trị truyền thống?
- NV Nguyễn Quang Thiều: Chúng ta tiếp nhận thời đại toàn cầu hóa này với tất cả những điều gì rất đẹp, rất tốt. Nhưng tất cả nhà văn của cả 2 châu lục cũng đều lên tiếng là hãy bảo vệ bản sắc văn hóa của mình. Ở đó nhà văn có sứ mệnh quan trọng. Họ giữ vẻ đẹp của ngôn ngữ, ngôn từ của tiếng mẹ đẻ, họ giữ bản sắc văn hóa. Càng giao lưu càng, càng hiểu càng tôn trọng nền văn hoá khác thì chúng ta càng khai thác giữ gìn nền văn hoá chúng ta nhiều hơn. Trong giai đoạn toàn cầu hóa văn chương, tôi cho rằng giúp nhà văn nhìn thấy thách thức và cơ hội, tranh thủ cơ hội toàn cầu hóa này để truyền bá một cách mạnh mẽ hơn nữa bản sắc văn hóa dân tộc thông qua văn chương.
* Từ những hoạt động đối ngoại này, ông thấy văn học Việt Nam hiện diện như thế nào trong đời sống văn học thế giới?
- NV Nguyễn Quang Thiều: Lâu nay, nền văn học chúng ta cũng đã hiện diện trên từng khu vực, trong từng giai đoạn, trong từng bộ phận trên thế giới nhưng thật ra cũng còn khiếm khuyết rất nhiều. Các dân tộc khác khi tôi dự đại hội ở Cairo thì sự hiểu biết về văn học của chúng ta rất ít ỏi. Nhưng chúng ta có một thuận lợi là họ hiểu dân tộc chúng ta. Đặc biệt các dân tộc Á - Phi đã luôn luôn mang trong họ sự tôn trọng cũng như sự kính trọng với nhân dân Việt Nam. Một dân tộc khát vọng hòa bình lớn lao như vậy thì họ tin rằng ở đó phải chứa đựng nền văn hóa lớn và có đủ chiều dài lịch sử rất dài. Chính sự ứng xử của chúng ta với họ trên nhiều bề mặt khác thì họ đã hoàn toàn tin và tiếp nhận điều đó. Cơ hội này rất quan trọng nên chúng ta có chiến dịch rõ ràng.
Mới đây, Hội Nhà văn Việt Nam vừa thành lập một trung tâm dịch thuật văn học Việt Nam. Trung tâm dịch thuật này không phải dịch thuật văn học nước ngoài vào trong nước mà sẽ hoạch định kế hoạch, dự án của mình để truyền bá văn học chúng ta với những tác phẩm cổ điển, tác phẩm của những năm tháng chiến tranh, những tác phẩm sau 1975, những tác phẩm trong thời kì đổi mới, tác phẩm của thế hệ 8x, 9x… Chúng ta giới thiệu tất cả các gương mặt đa dạng của nền văn học Việt Nam, quá khứ, hiện tại cũng như trong tương lai một cách hệ thống. Chúng ta chọn những khu vực mà nền văn học Việt Nam có thể đến và từ điểm đó lan tỏa ra thế giới. ví dụ dịch tác phẩm văn học Việt Nam sang các nước nói tiếng Anh, tiếng Pháp, Mỹ Latinh. Từ năm nay, Viện Văn học Việt Nam sẽ xuất hiện thường kỳ trên tạp chí Hoa Sen của Hội Văn học Á - Phi. Văn học Việt Nam sẽ tham dự vào các giải thưởng lớn của Hội Nhà văn Á - Phi. Đồng thời, chúng tôi mở rộng ra các thị trường khác bắt đầu từ trung tâm dịch thuật văn học Việt Nam mới thành lập.
* Xin cám ơn ông!
 |
| Nhà văn Nguyễn Quang Thiều - Phó chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam,
Phó Tổng thư ký thứ nhất Hội Nhà văn Á - Phi. Ảnh: nhavantphcm. |