Tìm hiểu về oxit và tính chất hóa học của oxit

Định nghĩa oxit

Là hợp chất của oxi và một nguyên tố hóa học khác.

Ví dụ: $\mathrm{CaO}, \mathrm{MgO}, {\mathrm{Ag}}_2\mathrm{O}, {\mathrm{Cl}}_2\mathrm{O}, {\mathrm{SO}}_2...$

Phân loại oxit

Oxit axit là những oxit khi tác dụng với nước tạo ra axit, hoặc khi tác dụng với dung dịch kiềm tạo thành muối.

Ví dụ:

${\mathrm{N}}_2{\mathrm{O}}_5, {\mathrm{SO}}_3, {\mathrm{CO}}_2, {\mathrm{SO}}_2,$${\mathrm{Cl}}_2\mathrm{O}, {\mathrm{Cl}}_2{\mathrm{O}}_3, {\mathrm{Cl}}_2{\mathrm{O}}_5\dots$

*Oxit axit thông thường là oxit của phi kim, tuy nhiên một số oxit kim loại có hóa trị cao là oxit axit.

Ví dụ:

${\mathrm{CrO}}_3, {\mathrm{Mn}}_2{\mathrm{O}}_7, \mathrm{ZnO}, {\mathrm{UO}}_2, {\mathrm{WO}}_3,$

Oxit bazơ là những hợp chất hóa học gồm một hay nhiều nguyên tử kim loại kết hợp với một hay nhiều nguyên tử oxi.

Ví dụ:

$\mathrm{CuO}, \mathrm{CaO}, {\mathrm{K}}_2\mathrm{O}, {\mathrm{Na}}_2\mathrm{O}, \mathrm{BaO}, \mathrm{FeO}, {\mathrm{Al}}_2{\mathrm{O}}_3\dots$

Oxit trung tính

Oxit trung tính là những oxit khá trơ về mặt hóa học, không phản ứng với nước, không phản ứng với bazơ hay axit để tạo muối.

Ví dụ:

$\mathrm{CO}, \mathrm{NO}.$

Oxit lưỡng tính

là oxit có thể tác dụng với cả axit và bazơ.

Ví dụ:

$\mathrm{ZnO}, {\mathrm{Al}}_2{\mathrm{O}}_3, <div\; class="adv-components\; init-adv"\; id="MiddleContent-01"><div\; class="adv-center\; adv\; middlecontent-01"></div></div>\mathrm{PbO}, \mathrm{SnO}, {\mathrm{Cr}}_2{\mathrm{O}}_3\dots$

Phương trình ZnO tác dụng với axit và bazơ:

$\mathrm{ZnO} +2\mathrm{HCl} \to {\mathrm{ZnCl}}_2+ {\mathrm{H}}_2\mathrm{O}$

$\mathrm{ZnO} +2\mathrm{KOH} +{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}$$\to 2\mathrm{K}\left[\mathrm{Zn}{\left(\mathrm{OH}\right)}_4\right]$

Cách gọi tên oxit

Tên oxit axit: (Tên tiền tố chỉ số nguyên tử của phi kim) + Tên phi kim + (tên tiền tố chỉ số nguyên tử oxi) + ‘‘Oxit’’

Tiền tố nguyên tử:

• 1: mono (không cần đọc đối với các hợp chất thông thường);
• 2: đi
• 3: tri
• 4: tetra
• 5: penta
• 6: hexa
• 7: hepta
• 8: octa
• 9: nona
• 10: deca

Ví dụ:

• SO3: Lưu huỳnh trioxit,
• N₂O₅: Đinitơ pentaoxit,
• ZnO: Kẽm oxit,
• UO₂: Urani đioxit,
• Mn₂O₇: Đimangan heptaoxit

Tên oxit bazơ: Tên kim loại (+ hóa trị nếu kim loại có nhiều hóa trị, hóa trị được ghi bằng chữ số Latinh) +’’Oxit’’

Ví dụ:

• Fe₂O₃: Sắt(III) oxit
• CuO: đồng (II) oxit
• Cu₂O: đồng (I) oxit
• BaO: Bari oxit

Tác dụng với nước

Hầu hết các oxit axit khi tác dụng với nước sẽ tạo thành axit tương ứng.

Ví dụ:

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃

PO₄

N₂O₅ + H₂O →2HNO₃

SO₂ + H₂O→ H₂SO₃

Xem thêm : Tính chất hóa học của Axit

Tác dụng với dung dịch bazơ:

Oxit axit tác dụng với dung dịch ba zơ sinh ra muối và nước.

Ví dụ:

P₂O₅ + 6KOH → 2K₃PO4 + 3H₂O

N₂O₅ + 2NaOH → 2NaNO₃ + H₂O

SO₂ + Ca(OH)₂ → 2H₂O + CaSO₃

Tác dụng với oxit bazơ

Oxit axit tác dụng với oxit bazơ tạo thành muối.

Ví dụ:

CO₂ + BaO → BaCO₃

SO₃ + BaO → BaSO₄

SO₂ + CaO → CaSO₃

Tương tự như oxit axit, oxit bazơ tác dụng với oxit axit tạo thành muối.

Bài tập:

Đốt cháy hoàn toàn 24g C và cho toàn bộ khí CO₂ được sinh ra tác dụng với dung dịch NaOH 1M. Tìm thể tích dung dịch NaOH 1M khi xảy ra các trường hợp sau:

a/ Chỉ thu được muối NaHCO₃

b/ Chỉ thu được muối Na₂CO₃?

c/ Thu được cả 2 muối với nồng độ mol của Na₂CO₃ bằng 3 lần nồng độ mol của NaHCO₃?

Trong trường hợp này phải tiếp tục thêm bao nhiêu lit dung dịch NaOH 1M nữa để được 2 muối có cùng nồng độ mol.

Hướng dẫn giải

C+O2 → CO₂ (1)

CO₂+NaOH →  Na₂CO₃+ H₂O (2)

Na₂CO₃+CO₂ +H₂O →  2NaHCO₃ (3)

Theo phương trình(1): ${\mathrm{n}}_{\mathrm{C}}$ = ${\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}$= 2 (mol).

Theo phương trình (2) (3)

a/${\mathrm{n}}_{\mathrm{NaOH}}$$=\frac{1}{2}$${\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2} = 1\left(\mathrm{mol}\right)$$\Rightarrow$ V_{dd NaOH 1M} = 1 lit.

b/ n_NaOH = ${\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}$= 2mol $\Rightarrow$ V_{dd NaOH 1M} = 2 lit.

c/ gọi x là số mol Na₂CO₃, y là số mol NaHCO₃, ta được phương trình sau:

$\left\{\begin{array}{l}x+y=n_{C{O}_2}=2\\ \frac{\mathrm{x}}{\mathrm{V}}=3 \frac{y}{V}\end{array}\right.$

$\Rightarrow$$\left\{\begin{array}{l}\mathrm{x} =1,5\mathrm{mol} \\ \mathrm{y} = 0,5 \mathrm{mol}\end{array}\right.$

$\Rightarrow$ V_{dd NaOH 1M} = 1,5 . 1 = 1,5 (lit)

Gọi a là số mol NaOH thêm vào, NaOH thêm vào chính là sự giảm muối Na₂

CO₃ và tăng lên muối NaHCO₃

1,5 - a = 0.5 + a $\Rightarrow$ a = 0,5 (mol)

$\Rightarrow {\mathrm{V}}_{\mathrm{NaOH}}= \frac{0,5}{1}=0,5 \mathrm{lit}$.

Hy vọng là các kiến thức trên đây sẽ giúp các bạn hiểu biết hơn về hợp chất oxit. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về hóa học, có thể tham khảo các link dưới đây: