Không ai biết chính xác thời gian ra đời của các câu tục ngữ ca dao về lao động sản xuất là từ bao giờ. Chỉ biết rằng đó là những bài học quý báu, sự chiêm nghiệm được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, mang đến cho mọi người niềm tin, động lực, khích lệ sự hăng say trong công việc.
Tục ngữ về lao động sản xuất
Tục ngữ về lao động sản xuất nằm trong kho tàng tục ngữ Việt Nam, lưu truyền qua nhiều thế hệ. Những câu tục ngữ ấy được đúc kết từ chính kinh nghiệm sống của ông cha ta thông qua lao động sản xuất hàng ngày.
- Con trâu là đầu cơ nghiệp.
- Đừng giống buồm trong bão giông.
- Đào nương không sợ uổng công, đắp phai chớ sợ phí sức.
- Nhất canh trì,nhì canh viên,tam canh điền
- Nhất nước,nhì phân,tam cần,tứ giống
- Mạ già ruộng ngấu không thua bạn điền.
- Tấc đất tấc Vàng
- Năm trước được cau, năm sau được lúa.
- Trăng mờ tốt lúa nỏ, trăng tỏ tốt lúa sâu.
- Ăn kỹ no lâu, cày sâu tốt lúa.
- Một lượt cỏ thêm giỏ thóc.
- Gió heo may mía bay lên ngọn.
- Trồng khoai đất lạ, gieo mạ đất quen.
- Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa.
- Một tiền gà, ba tiền thóc.
- Làm ruộng ba năm không bằng chăm tằm một lứa.
- Làm ruộng ăn cơm nằm, chăm tằm ăn cơm đứng.
- Tằm đói một bữa bằng người đói nửa năm.
- Nhất thì, nhì thục.
- Chuồng gà hướng đông cái lông chẳng còn.
- Đầu năm gió to, cuối năm gió bắc.
- Giàu đâu những kẻ ngủ trưa. Sang đâu những kẻ say sưa tối ngày.
Ca dao về lao động sản xuất hay và ý nghĩa
Đọc những câu ca dao về lao động sản xuất dưới đây sẽ giúp bạn cảm nhận rõ hơn sự khổ cực, lo lắng của những người nông dân để làm ra hạt thóc. Tuy vất vả là vậy nhưng họ vẫn lạc quan, vui vẻ, yêu đời.
1. Ơn trời mưa nắng phải thì,
Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu.
Công lên chẳng quản lâu đâu,
Ngày nay nước bạc, ngày sau cơm vàng.
Ai ơi đừng bỏ ruộng hoang
Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu.
2. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi, bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần!
3. Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm
Trông cho chân cứng, đá mềm
Trời êm, bể lặng mới yên tấm lòng.
4. Lúa chiêm lấp ló đầu bờ
Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên.
5. Muốn cho lúa nảy bông to
Cày sâu bừa kĩ phân tro cho nhiều.
6. Rủ nhau đi cấy đi cày
Bây giờ khó nhọc, có ngày phong lưu.
7. Trên đồng cạn, dưới đồng sâu
Chồng cày, vợ cấy, con trâu đi bừa.
8. Tỏ trăng mười bốn được tằm
Tỏ răng hôm rằm thì được lúa chiêm.
9. Trời mưa trời gió đùng đùng
Bố con ông Nùng đi gánh phân trâu
Đem về trồng bí trồng bầu
Trồng ngô, trồng lúa, trồng rau, trồng cà.
10. Tháng Chạp là tháng trồng khoai,
Tháng Giêng trồng đậu, tháng Hai trồng cà.
Tháng Ba cày vỡ ruộng ra,
Tháng Tư làm mạ, mưa sa đầy đồng.
11. Ngày thì đem thóc ra phơi,
Tối lặn mặt trời đổ thóc vào xay.
Một đêm là ba cối đầy
Một tay xay giã, một tay giần sàng
Tháng Ba ngày Tám rỗi ràng,
Làm sao đủ gạo mùa màng khỏi lo.
12. Cơm ăn một bát sao no
Ruộng cày một vụ sao cho đành lòng
Sâu cấy lúa, cạn gieo bông
Chẳng ươm được đỗ thì trồng ngô khoai.
13. Mồng chín tháng chín có mưa
Thì con sắm sửa cày bừa làm ăn.
Mồng chín tháng chín không mưa,
Thì con bán cả cày bừa đi buôn.
14. Buồn tình thúng lủng sàng hư,
Mãn mùa tính lại không dư đồng nào.
15. Bao giờ đom đóm bay ra,
Hoa gạo rụng xuống thì tra hạt vừng.
16. Bắc thần đã mọc xê xê,
Chị em thức dậy lo nghề đi buôn.
17. Bao giờ cho hết tháng ba,
Bồ nông no ấm ở nhà nghỉ ngơi.
18. Em là con gái nhà nông,
Thấy anh gánh lúa vừa mừng vừa thương.
Mồ hôi ướt đẫm trán lưng,
Hỏi anh bát nước chè xanh,
Thi nhau ta gánh cho nhanh bạn cùng.
19. Thân em vất vả trăm bề,
Sớm đi ruộng lúa, tối về ruộng dâu.
Có lược chẳng kịp chải đầu,
Có cau chẳng kịp têm trầu mà ăn.
20. Tháng Sáu, tháng Bảy, khi vừa
Vừa trồng giống lúa, bỏ chừa cỏ tranh
Tháng Tám lúa trổ đã đành
Tháng Mười cắt hái cho nhanh kịp người
Khó khăn làm mấy tháng trời
Lại còn mưa nắng thất thời khổ trông
Cắt rồi nộp thuế nhà công
Từ rày mới được yên lòng ấm no.
21. Quanh năm, cấy hái cày bừa
Vụ chiêm tiết hạ, vụ mùa tiết đông.
22. Nuôi tằm cần phải có dâu,
Muốn cho dâu tốt phải mau vun trồng.
Vườn thì cuốc rãnh thong dong,
Cách nhau hai thước đặt hông cho đầy.
Giống dâu ưa nước xưa nay,
Nhưng mà ngập hết thì cây cũng già.
Ca dao về lao động sản xuất cần cù
Trong lao động, sản xuất thì cần cù, siêng năng là những đức tính cần phải có. Do đó, những câu ca dao về lao động cần cù với mục đích ca ngợi phẩm chất tuyệt vời của người nông dân chịu thương, chịu khó. Đồng thời cũng là sự động viên, khích lệ tinh thần cho mọi người.
1. Anh ơi! Cố chí canh nông,
Chín phần ta cũng dự trong tám phần.
Hay gì để ruộng mà ngăn,
Làm ruộng lấy lúa, chăn tằm lấy tơ.
Tằm có lứa, ruộng có mùa,
Chăm làm, trời cũng đền bù có khi...
2. Ai ơi nhớ lấy lời này
Nuôi tằm ba lứa, ruộng cày ba năm
Nhờ trời hòa cốc phong đăng
Cấy lúa lúa tốt, nuôi tằm tằm tươi
Được mùa dù có tại trời
Chớ thấy sóng cả mà rời tay co.
3. Nhờ trời mưa gió thuận hòa,
Nào cày nào cấy, trẻ già đua nhau.
Chim, gà, cá, lợn, cành cau,
Mùa nào thức ấy giữ màu quê hương.
4. Ruộng đầm nước cả bùn sâu,
Suốt ngày anh với con trâu cày bừa.
5. Trâu ơi ta bảo trâu này:
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta.
Cấy cày giữ nghiệp nông gia,
Ta đây trâu đấy, ai mà quản công.
Bao giờ cây lúa còn bông,
Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn.
6. Em là con gái đồng chiêm,
Gieo mạ cấy lúa, lại thêm trồng màu.
Ươm tơ, dệt vải nhuộm màu,
May áo bền chắc theo trâu cày bừa.
7. Quê ta đồng trắng, nước trong,
Lúa gạo thì ít, rêu rong thì nhiều.
Dặn con phải nhớ lấy điều,
Muốn cho no ấm phải sớm chiều siêng năng.
8. Ai về nhắn chị em cùng
Muốn cho no ấm, nghề nông chuyên cần.
9. Chăm làm là đống vàng mười
Ai chăm gánh nặng, ai lười trắng tay.
10. Đời người có một gang tay
Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang.
11. Thế gian giàu bởi chữ cần,
Có mà lười biếng thì thân chẳng còn.
12. Nhờ trời mưa gió thuận hòa
Lúa vàng dầy ruộng, lời ca vang đồng.
Ca dao về lao động sản xuất tự giác
Bên cạnh sự cần cù, chăm chỉ siêng năng thì tinh thần tự giác trong lao động sản xuất cũng vô cùng quan trọng, bởi nó sẽ mang đến sự hiệu quả trong sản xuất. Dưới đây là một số câu ca dao về lao động sản xuất tự giác:
1. Của đời cha mẹ để cho,
Làm không, ăn có, của kho cũng rồi.
Muốn no thì phải chăm làm,
Một hạt thóc vàng, chín hạt mồ hôi.
2. Lúa khô nước cạn ai ơi,
Rủ nhau tát nước, chờ trời còn lâu.
3. Ai ơi sớm tối chuyên cần
Cày sâu cuốc bẫm có phần về sau.
4. Đói thì đầu gối phải bò,
Cái chân hay chạy, cái giò hay đi.
5. Có làm thì mới có ăn
Không dưng ai dễ đem phần đến cho.
6. Gỗ kiền anh để đóng cày
Gỗ lim gỗ sến anh nay đóng bừa
Răng bừa tám cái còn thưa
Lưỡi cày tám tấc đã vừa luống tơ
Muốn cho lúa nảy bông to
Cày sâu bừa kĩ phân tro cho nhiều.
Có thể nói, những câu ca dao tục ngữ về lao động sản xuất thường mang lại nhiều giá trị tốt đẹp cho cuộc sống. Đồng thời, thông qua những câu ca dao tục ngữ thành ngữ trên cũng sẽ giúp bạn có được thêm nhiều kinh nghiệm sống cho bản thân mình.
Đừng quên theo dõi VOH Sống đẹp để cập nhật liên tục những kiến thức mới nhất, hấp dẫn nhất.
