Tuyển tập ca dao tục ngữ về cơm, bữa cơm gia đình xúc động nhất

Ý nghĩa của cơm, bữa cơm trong văn hóa Việt

Ăn uống không chỉ là nhu cầu thiết yếu của con người mà còn thể hiện văn hóa, triết lý sống của một dân tộc, quốc gia. Trong văn hóa ẩm thực của người Việt, mâm cơm gia đình thể hiện tình cảm và sự gắn kết giữa các thành viên, chứa đựng nhiều ý nghĩa và giá trị sâu xa về sự hạnh phúc, đoàn viên.

Văn hóa Việt Nam ra đời, tồn tại và phát triển song hành với nền văn minh lúa nước. Chính vì vậy, lúa là cây lương thực chủ đạo và đóng góp vào việc hình thành nền văn hóa Việt Nam. Cơm cũng trở thành biểu tượng không thể thay thế khi mô tả văn hóa của đời sống người Việt. Ở Việt Nam, bữa cơm đồng nghĩa với bữa ăn.

Thông qua những câu ca dao, tục ngữ về cơm, ông cha ta không chỉ phản ánh cuộc sống vật chất mà còn là cách ứng xử, những bài học kinh nghiệm quý báu về cách đối nhân xử thế, những triết lý sống đẹp.

Xem thêm:
Văn hiến là gì? Đất nước Việt Nam có mấy nghìn năm văn hiến?
Di sản văn hóa là gì? Di sản văn hóa Việt Nam bao gồm những loại nào?
Phong tục tập quán là gì? Cách gìn giữ những nét đẹp trong văn hóa Việt Nam

Những câu ca dao, thành ngữ, tục ngữ về cơm

Cơm là hình ảnh bình dị, quen thuộc, gắn liền với đời sống, lao động của người Việt. Cơm được xuất hiện rất nhiều trong ca dao, tục ngữ Việt Nam. Nhờ đó, ông cha ta gửi gắm nhiều bài học, kinh nghiệm của mình về cách sống trong đời sống lao động hằng ngày. 

Thông qua cơm, những nét văn hóa và truyền thống độc đáo của người Việt cũng được thể hiện một cách mộc mạc, gần gũi, đáng yêu.

Thành ngữ, tục ngữ về cơm

1. Cơm tẻ là mẹ ruột.
2. Cơm dẻo, canh ngọt.
3. Cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt.
4. Giàu cơm ba bữa, khó cũng đỏ lửa ba lần.
5. Cơm đắp đầu gối.
6. Cơm sống tại nồi, cơm sôi tại lửa.
7. Cơm sống vì nồi, không sống vì vung.
8. Cơm khô là cơm thảo
   Cơm nhão là cơm hà tiện.
9. Có cá đổ vạ cho cơm.
10. Cơm không rau như đau không thuốc.
11. Cơm chéo áo, gạo chéo khăn.
12. Cơm ba bát, áo ba manh, đói chẳng xanh, rét chẳng chết.
13. Cơm ba bát, tắm mát hôm mai.
14. Cơm cà là nhà có phúc.
15. Cơm bạc đũa ngà.
16. Cơm rau, nước vối, dễ tiêu lại lành.
17. Cơm sôi nhỏ lửa mấy đời cơm khê.
18. Cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt, chín đụn mười con cũng lìa.
19. Cơm sôi nhỏ lửa thì ngon
    Cháo sôi to lửa thì còn nồi không.
20. Cơm thừa canh cặn.

21. Cơm cả rá, cá cả nồi.
22. Cơm ăn đúng bữa, chữa bệnh kịp thời.
23. Cơm cháo chẳng ăn, mạnh gì thầy.
24. Cơm no thì chớ gội đầu, đói thì chớ có tắm lâu tật nguyền.
25. Cơm đã tới mồm, giật không cho ăn.
26. Cơm sôi bớt lửa chồng giận bớt lời.
27. Cơm nhà Chúa múa tối ngày.
28. Cơm nhà, ngà voi, công toi, roi bổ.
29. Cơm hẩm cà thiu.
30. Cơm hàng cháo chợ.
31. Cơm hàng cháo chợ ai lỡ thì ăn.
32. Cơm không ăn gạo còn đó.
33. Cơm lạnh canh nguội.
34. Cơm là gạo, áo là tiền.
35. Cơm lành canh ngọt.
36. Cơm nặng áo dày.

Ca dao về cơm

1. Cơm nhà ăn ngon, con nhà dễ khiến
   Ba bà bốn truyện kháo chuyện nàng dâu.
2. Cơm hẩm ăn với rau dưa,
   Quan họ làm khách em chưa vừa lòng.
   Cơm này là ngọc là châu
   Không bóc mía tím biết đâu cơm vàng
   Cơm này là nghĩa đá vàng
   Chồng em vẫn đợi mấy chàng bưng mâm.
3. Cơm này nửa sống nửa khê,
   Vợ đơm chồng nếm chẳng chê cơm này.
4. Gặp cơm Ba Thắc thơm ngon
   Chan nước mắm Hòn ăn chẳng muốn thôi.
5. Cơm ăn mỗi bữa mỗi lưng,
   Hơi đâu mà giận người dưng thêm phiền.

6. Thấy nếp thì lại thèm xôi
   Ngồi bên thúng gạo nhớ nồi cơm thơm
   Hai tay xới xới đơm đơm
   Công ai cày cấy sớm hôm đó mà.
7. Giúp lời không ai giúp của
   Giúp đũa không ai giúp cơm.
8. Cơm ăn một bát sao no
   Ruộng cày một lượt sao cho đành lòng
   Sâu cấy lúa, cạn gieo bông
   Chẳng ương được đỗ thì trồng ngô khoai.
9. Ăn cơm cũng thấy nghẹn
   Uống nước cũng thấy nghẹn
   Nghe lời em hẹn ra bãi đứng trông
   Biển xanh bát ngát nhìn không thấy người
   Mênh mông sông nước xa vời
   Biết rằng còn nhớ những lời thề xưa
   Trông ai như cá trông mưa
   Ngày đêm tưởng nhớ, như đò đưa trông nồm
   Bậu ơi! bậu có nhớ không?
   Anh trông ngóng bậu, như rồng ngóng mưa.
10. Cá rô canh cải nấu gừng
    Không ăn thì chớ xin đừng mỉa mai
    Khuyên chàng đừng ở đơn sai
    Vắng mặt chàng sẽ yêu ai mặc lòng.
11. Anh nói em cũng nghe anh
    Bát cơm đã trót chan canh mất rồi
    Nuốt đi đắng lắm anh ơi
    Bỏ ra thì để tội trời ai mang.
12. Hay chi chọc gái có chồng
    Cơm chan nước lã mặn nồng vào đâu.
13. Cơm hẩm ăn với rau dưa
    Quan họ làm khách em chưa bằng lòng.
14. Đàn bà chẳng phải đàn bà
    Thổi cơm cơm khét, muối cà cà chua.
15. Cơm kề miệng chẳng ăn
    Cơm kể ngày cày kể buổi.
16. Cơm mô vừa miệng
    Có ló mô cho vừa miệng gà.
17. Một ngày ba bữa cơm đèn
    Còn gì má phấn răng đen hỡi chàng?
18. Cơm sôi cả lửa thì khê
    Việc làm hay hỏng là lề thế gian.
19. Ăn cơm ba chén lưng lưng
    Uống nước cầm chừng để dạ thương em.

Xem thêm:
Thơ về cơm nhà, về bữa cơm gia đình ấm áp, cảm động
Top những bài thơ về gia đình ấm áp, cảm động nhất
Tổng hợp những câu thơ về ăn uống hay và hài hước nhất

Những câu thành ngữ, tục ngữ về ăn cơm

Nét văn hóa ẩm thực có thể phản ánh phần nào trình độ văn hóa, trình độ nhận thức thẩm mỹ của một cá nhân, một gia đình, một vùng miền và một dân tộc. Chính vì vậy, ông cha ta có câu "Học ăn, học nói, học gói, học mở" để nhấn mạnh tầm quan trọng về cách ăn uống của một người. Cùng VOH đến với những câu thành ngữ, tục ngữ về ăn cơm để hiểu thêm nhiều bài học cuộc sống quý giá.

1. Ăn cơm với mắm thì ngắm về sau.
2. Ăn cơm với rau phải ngắm sau ngắm trước.
3. Ăn bát cơm dẻo, nhớ nẻo đường đi.
4. Ăn cơm tấm ấm ổ rơm.
5. Ăn cơm có canh, tu hành có vãi.
6. Ăn cướp cơm chim.
7. Ăn cơm với cáy thì ngáy o o, ăn cơm thịt bò thì lo ngay ngáy.
8. Ăn hết cả phần cơm chó.
9. Ăn mắm lắm cơm.
10. Ăn mắm phải nhắm chén cơm.
11. Ăn cơm chùa ngọng miệng.
12. Ăn cơm chúa múa tối ngày.
13. Ăn cơm chưa biết trở đầu đũa.
14. Ăn cơm còn có đổ.
15. Ăn cơm gà gáy, cất binh nửa ngày.
16. Ăn cơm hom, ngủ giường hòm.
17. Ăn cơm hớt thiên hạ.
18. Ăn cơm không rau như đám ma nhà giàu không nhạc.
19. Ăn cơm không rau như đánh nhau không người gỡ.
20. Ăn cơm không rau như đau không thuốc.

21. Ăn cơm làm cỏ chăng bỏ đi đâu.
22. Ăn cơm lừa thóc, ăn cóc bỏ gan.
23. Ăn cơm mới, nói chuyện cũ.
24. Ăn cơm người, nằm nhà ngoài.
25. Ăn cơm nhà nọ, kháo cà nhà kia.
26. Ăn cơm nhà thổi tù và hàng tổng.
27. Ăn cơm nhà vác bài ngà cho quan.
28. Ăn cơm nhà, vác ngà voi.
29. Ăn cơm phải biết trở đầu đũa.
30. Ăn cơm tấm nói chuyện triều đình.
31. Ăn cơm trước kẻng.
32. Ăn cơm vào mẹt, uống nước vào mo.
33. Ăn cơm với cà là nhà có phúc.
34. Ăn cơm với cá, cơm chó còn đâu.
35. Ăn bát cơm đầy nhớ ngày gian khổ.
36. Ăn bát cơm nhớ công ơn cha mẹ.

Ca dao, thành ngữ, tục ngữ về bữa cơm gia đình

Với người Việt, bữa cơm nhà rất quan trọng. Bữa cơm là thời gian các thành viên trong gia đình được họp mặt, quây quần bên nhau, cùng nhau thưởng thức các món ăn ngon. Một bữa cơm có đầy đủ các thành viên, luôn ấm cúng, thân mật cũng là minh chứng cho một gia đình hòa thuận, hạnh phúc. 

Sau đây là những câu ca dao, thành ngữ, tục ngữ về bữa cơm gia đình mà VOH tổng hợp.

1. Mồ côi cha, ăn cơm với cá,
   Mồ côi mẹ lót lá mà nằm.
2. Đói lòng ăn trái ổi non,
   Nhịn cơm nuôi mẹ cho tròn nghĩa xưa.
3. Đói lòng ăn đọt chà là,
   Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng.
4. Thương chồng nấu cháo le le
   Nấu canh bông bí, nấu chè hột sen.
5. Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa
   Miệng nhai cơm búng lưỡi lừa cá xương.

6. Anh tới nhà em ăn cơm với cá
   Em tới nhà anh ăn rau má, lá lang.
7. Đói no một vợ một chồng
   Một niêu cơm tấm dằn lòng ăn chơi.
8. Nồi đồng thổi gạo tám xoan
   Mở ra cơm trắng thơm vang cả nhà.
9. Râu tôm nấu với ruột bầu
   Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon.
10. Anh về làm rể ăn cơm với cá
    Em về làm dâu ăn rau má với rạm đồng.
11. Cơm chẳng lành, canh chẳng ngon
    Dẫu cho chín đụn, mười con cũng lìa.
12. Đàn ông đều thích ăn quà
    Ăn quà lại về nhà ăn cơm
    Nhai cơm như thể nhai rơm
    Cho nên cứ phải vừa cơm vừa quà.
13. Chữ tình khổ lắm, ai ơi
    Về nhà cơm dọn, em ngồi khoanh tay
    Không ăn cha đánh, mẹ rầy
    Ăn thì nước mắt chan đầy chén cơm.
14. Tôm rằn lột bỏ đuôi
    Giã gạo cho trắng mà nuôi mẹ già.
    Ba tiền một khứa cá buôi
    Cũng mua cho được để nuôi mẹ già.
15. Trông cho rau muống mau xanh,
    Để em cắt nấu chén canh mặn mà
    Nhà em không vịt không gà
    Chỉ có dưa muối, đậu cà đãi anh.

Ý nghĩa, vai trò của cơm và bữa cơm gia đình Việt Nam vẫn không bao giờ thay đổi, dù xã hội luôn tiến bộ và phát triển ngày càng nhanh chóng. Bữa cơm vẫn luôn đại diện cho sự sum vầy, tình yêu thương trong gia đình đậm đà hồn Việt. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu thêm về nét văn hóa của Việt Nam, đồng thời thêm yêu cơm nhà và hãy dành chút ít thời gian bận rộn để quây quần cùng bữa cơm gia đình, bạn nhé.

Trên đây là tổng hợp những câu ca dao, tục ngữ về cơm, ca dao tục ngữ về bữa cơm gia đình mà VOH sưu tầm. Đừng quên theo dõi VOH - Sống đẹp để cập nhật liên tục những kiến thức mới nhất, hấp dẫn nhất.