Tim có một hệ thống “điện nội bộ” giúp kiểm soát nhịp đập. Khi hệ thống này có vấn đề sẽ có thể làm ngưng các hoạt động hoặc làm rối loạn bên trong và dẫn đến trụy tim mạch.
1. Trụy tim mạch là gì?
Theo ThS. BS Phan Thái Hảo – Giảng viên Bộ môn Nội tổng quát, ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch (TPHCM), trụy tim mạch là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng lưu lượng máu não không đủ để duy trì trạng thái thức tỉnh do rối loạn chức năng cấp tính của tim và/hoặc mạch máu ngoại biên.
Trụy tim khác với bệnh nhồi máu cơ tim. Nhồi máu cơ tim là sự tắc nghẽn lưu lượng máu đến tim. Cơn đau tim (hoặc nhồi máu cơ tim) xuất hiện khi các tế bào cơ tim chết do mất nguồn cung cấp máu.
Trong khi đó, trụy tim xảy ra khi hệ thống “điện nội bộ” của tim gặp trục trặc khiến tim phải ngừng “làm việc” một cách đột ngột. Mặc dù 2 căn bệnh này là khác nhau, tuy nhiên, một cơn đau tim đôi khi có thể gây ra rối loạn “điện nội bộ” và dẫn đến trụy tim đột ngột.
Trụy tim là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể gây tử vong (Nguồn: Internet)
Trụy tim có thể gây tử vong hoặc tàn tật. Khi tim ngừng đập, việc thiếu các tế bào máu vận chuyển oxy có thể gây tổn thương não chỉ trong vài phút. Tử vong hoặc tổn thương não vĩnh viễn có thể xảy ra trong vòng 4 – 6 phút. Vì thế bạn cần nhận biết sớm các triệu chứng trụy tim mạch để giúp bảo vệ sức khỏe và tính mạng chính mình.
2. Dấu hiệu nhận biết bệnh trụy tim
Những triệu chứng phổ biến thường gặp của bệnh trụy tim mạch là:
- Đau tức ngực đột ngột.
- Ngất đột ngột.
- Không có mạch.
- Ngừng thở.
- Bất tỉnh.
- Chóng mặt.
- Khó thở.
Ngoài ra, khi có các triệu chứng như thường xuyên bị đau ngực đột ngột, choáng váng, đau ở 2 cánh tay, đau lưng, đau cổ, đau hàm dưới, đau vùng thượng vị, toát mồ hôi thì bạn cần ngay lập tức đến các cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và xử trí kịp thời.
3. Nguyên nhân nào dẫn đến trụy tim mạch?
Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây ra trụy tim đột ngột, hai trong số những nguyên nhân phổ biến nhất là do rung thất và rung nhĩ.
Rung thất và rung nhĩ là 2 nguyên nhân phổ biến nhất có thể gây trụy tim (Nguồn: Internet)
Tim có 4 ngăn (buồng), 2 ngăn dưới là tâm thất và 2 ngăn trên là tâm nhĩ. Rung thất xảy ra khi các buồng tim này co bóp đến mức không thể kiểm soát, dẫn đến sự thay đổi nhịp tim đáng kể. Đối với rung nhĩ, các nút xoang không phát ra các xung điện chính xác. Nút xoang nằm ở tâm nhĩ phải, quy định nhịp bơm máu. Khi rung nhĩ xảy ra, tâm thất không thể bơm máu cho cơ thể một cách hiệu quả.
3.1 Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh trụy tim
Trụy tim có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và nam giới mắc phải bệnh này nhiều hơn nữ giới. Tuy nhiên, bạn có thể kiểm soát căn bệnh này bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh trụy tim là:
- Gia đình có tiền sử mắc bệnh động mạch vành.
- Tăng huyết áp.
- Béo phì.
- Cholesterol trong máu cao.
- Bệnh tiểu đường.
- Béo phì.
- Ít vận động.
- Uống quá nhiều rượu.
- Hút thuốc lá.
Một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ bị trụy tim đột ngột như:
- Có tiền sử bị trụy tim hoặc gia đình từng có người bị trụy tim.
- Có bệnh sử nhồi máu cơ tim.
- Bạn hoặc gia đình từng mắc phải các loại bệnh tim khác, chẳng hạn như rối loạn nhịp tim, suy tim, bệnh cơ tim,...
- Tuổi tác: Nam giới trên 45 tuổi và nữ giới trên 55 tuổi là những có tượng có nguy cơ cao mắc bệnh trụy tim.
- Sử dụng ma túy hoặc các chất kích thích.
- Mất cân bằng dinh dưỡng, ví dụ như mức độ kali hoặc magie thấp.
4. Bệnh trụy tim được điều trị bằng cách nào?
4.1 Kỹ thuật y tế được dùng trong chẩn đoán trụy tim
Để chẩn đoán trụy tim, bác sĩ có thể sử dụng điện tâm đồ để xác định rối loạn nhịp tim mà bạn mắc phải. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ sử dụng một máy khử rung để sốc tim nhằm giúp đưa nhịp tim trở lại bình thường.
Điện tâm đồ là một trong những kỹ thuật y tế giúp nhận biết các vấn đề về tim (Nguồn: Internet)
Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể tiến hành các cuộc kiểm tra khác nếu bạn đã từng trải qua một biến cố tim mạch. Chẳng hạn như:
- Xét nghiệm máu để kiểm tra dấu hiệu của cơn đau tim, kèm theo đó là đo nồng độ kali và magie.
- Chụp X-quang để tìm kiếm những dấu của bệnh khác trong tim.
- Siêu âm tim nhằm xác định xem có vùng nào của tim đã bị tổn thương bởi cơn đau tim và không bơm máu bình thường không.
- Quét hạt nhân cũng có thể được tiến hành cùng với cuộc kiểm tra đả kích (stress test) để xác định các vấn đề về lưu lượng máu đến tim.
4.2 Phương pháp điều trị trụy tim
Hồi sức tim phổi (CPR) và khử rung tim là một trong những phương pháp điều trị cho các trường hợp bị suy tim khẩn cấp.
Nếu bạn còn sống sót sau cơn trụy tim, bác sĩ có thể bắt đầu thực hiện một hoặc nhiều phương pháp điều trị nhằm làm giảm những lần tái phát sau này, bao gồm:
- Dùng thuốc để làm giảm huyết áp và cholesterol.
- Phẫu thuật có thể sửa chữa các mạch máu hoặc van tim bị hư hỏng. Phẫu thuật giúp loại bỏ tắc nghẽn trong động mạch.
- Hướng dẫn người bệnh tập thể dục có thể cải thiện tim mạch và chế độ ăn uống để giảm lượng cholesterol xấu trong máu.
5. Cách phòng ngừa bệnh trụy tim
Trụy tim là một vấn đề sức khỏe đặc biệt nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến tính mạng con người. Vì thế bạn nên tạo cho mình những thói quen tốt trong sinh hoạt và ăn uống hằng ngày để hạn chế tình trạng này. Cụ thể:
- Không hút thuốc.
- Không uống quá nhiều rượu.
- Ăn đủ chất dinh dưỡng, chế độ ăn uống cân bằng.
- Tích cực hoạt động thể chất.
