1. Chuột rút là gì? Ai dễ chuột rút?
Chuột rút (hay còn gọi là vọp bẻ) là tình trạng co thắt cơ đột ngột, gây đau dữ dội ở một bắp thịt, thường đến đột ngột và kéo dài từ vài giây cho đến vài phút. Chuột rút có thể xảy ra ở nhiều vị trí như đùi, bàn tay, ngón tay, bụng... và thường gặp nhiều nhất ở chân.
Chuột rút dễ xảy ra với các vận động viên thể thao, leo cầu thang nhiều tầng, phụ nữ mang thai... Người lao động, tập luyện, trèo đèo leo dốc với cường độ cao, cơ thể bị mất nước, mất muối... đều dễ bị chuột rút.
Ngồi làm việc lâu, không thay đổi tư thế cũng thường dễ bị chuột rút (Nguồn: Internet)
Tình trạng bị chuột rút thường xảy ra trong các trường hợp: ngủ ban đêm, khi đang vận động cơ bắp trong thời gian dài liên tục, đói, khát nước, mệt mỏi...
- Trường hợp bị chuột rút ban đêm được các chuyên gia lý giải là do: người nào vào ban ngày thường hay lao động nặng nhọc, bị mệt mỏi hoặc đứng lâu trên nền cứng làm các cơ bắp không hoạt động trong thời gian dài, căng thẳng thì ban đêm sẽ dễ bị chuột rút.
- Chuột rút trong khi đang vận động là do cơ bắp bị mệt mỏi, vận động quá lâu, quá mạnh, vận động khi thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh, cơ thể bị mất muối làm giảm nồng độ Kali, Magie, Natri, Canxi trong máu. Thường gặp ở các bắp thịt lớn như ở bắp chân, bắp đùi.
- Người ngồi làm việc lâu, không thay đổi tư thế cũng thường bị chứng co cứng cơ, nguyên nhân là do lắng đọng acid lactic trong bắp thịt, dẫn đến rối loạn dẫn truyền tín hiệu giữa dây thần kinh và cơ bắp, nên dù bộ não muốn cơ thư giãn sau khi cử động nhưng cơ vẫn tiếp tục co rút gây ra đau.
- Những người sử dụng một số loại thuốc chữa bệnh như statin, prednison, thuốc lợi tiểu làm giảm kali và magiê cũng có thể bị chuột rút.
- Bệnh nhân bị các bệnh: tiểu đường, Parkinson, đường huyết thấp, thiếu máu, bệnh tuyến giáp, bệnh thận đang lọc máu, rối loạn tuần hoàn, bệnh giãn tĩnh mạch chi dưới đều dễ bị chuột rút.
- Bà bầu bị chuột rút thường bắt đầu từ tháng thứ 6 trở về sau, do vào thời gian này cơ thể mẹ bầu thường thiếu canxi, photpho, magnesium, do sức nặng của tử cung chèn ép vào các mạch máu ở chi dưới hoặc do các cơ ở dưới phải chống đỡ sức mạnh của toàn bộ cơ thể.
2. Cách xử trí khi bị chuột rút
Đang vận động, nếu bất ngờ bị chuột rút bạn sẽ có cảm giác rất đau bắp thịt, khiến bạn phải dừng lại ngay không cử động được nữa. Muốn khỏi đau nhanh chóng bạn cần thực hiện các biện pháp sau đây:
- Dừng vận động.
- Cố gắng thả chùng chi bị chuột rút để thư giãn bắp thịt đang bị co rút.
- Nhẹ nhàng xoa bóp bắp cơ, nếu có dầu nóng thì thoa dầu lên vùng da của bắp thịt đang bị co rút, sau đó xoa bóp nhẹ.
- Nếu chuột rút ở cẳng chân, nên nhẹ nhàng vươn duỗi cơ theo chiều đối ngược: Kéo đầu ngón chân và bàn chân lên cao hướng về đầu gối. Nếu chân bị chuột rút ở bắp đùi, hãy nhờ người khác kéo thẳng chân ra, một tay nâng cao gót chân, đồng thời tay kia ấn đầu gối xuống. Trường hợp chuột rút cơ xương sườn, hãy hít thở sâu để thư giãn cơ hoành, đồng thời xoa bóp nhẹ các bắp thịt xung quanh lồng ngực.
- Uống nước trà đường nóng, nước oresol, nước cam, nước chanh... Sau khi đã qua cơn đau, bạn có thể tắm nước nóng để thư giãn bắp thịt. Với chị em phụ nữ, nên đi giày vừa chân, gót giày không quá cao.
- Một số loại thuốc thuốc có thể giúp cải thiện tình trạng bị chuột rút như: vitamin E, thuốc thư giãn cơ...
Xoa bóp nhẹ nhàng các bắp cơ sẽ giúp giảm các cơn co cứng cơ và đau khi bị chuột rút (Nguồn: Internet)
2.1 Khi nào nên gặp bác sĩ
Bạn nên đến gặp bác sĩ khi có các dấu hiệu sau đây:
- Có cảm giác khó chịu
- Sưng chân, đỏ tấy hoặc màu da thay đổi.
- Yếu cơ
- Tình trạng bị chuột rút xảy ra thường xuyên.
- Không có sự cải thiện khi thực hiện các biện pháp tự chăm sóc.
Bình thường chuột rút không kéo dài và không gây nguy hiểm. Nhưng nếu chuột rút xảy ra khi đang lái xe, điều khiển máy móc, đang bơi dưới nước... thì có thể gây tai nạn, chết đuối. Nếu thỉnh thoảng bạn mới bị chuột rút thì không đáng ngại. Nhưng nếu bạn thường xuyên bị chuột rút và có những biểu hiện trên thì cần đi khám bệnh, xét nghiệm để được chẩn đoán và điều trị đúng bệnh gây ra chuột rút.
3. Phương pháp phòng ngừa tránh bị chuột rút
Bạn hoàn toàn có thể phòng tránh tình trạng bị chuột bằng cách:
- Uống đủ nước, tốt nhất là các loại nước giàu khoáng chất như: nước chanh đường, nước dừa...trước, trong và sau khi tập luyện, lao động, đi bộ, leo núi.
- Khởi động thật tốt trước khi vận động cơ thể, trước mỗi buổi tập luyện. Thư giãn cơ bắp sau mỗi lần tập luyện.
- Tập vươn duỗi chân vào buổi tối trước khi đi ngủ và buổi sáng khi thức dậy. Khi ngồi, co bàn chân về phía đầu gối càng cao càng tốt, để máu dễ dàng lưu thông ở bắp thịt cẳng chân.
- Thực hiện chế độ dinh dưỡng cân bằng, đủ các chất: đạm, đường, béo, vitamin và khoáng chất.
- Hạn chế dùng các chất kích thích như thuốc lá, rượu, bia. Đặc biệt, cần phải tiến hành điều trị tích cực các bệnh là nguyên nhân gây chuột rút nói trên để giảm tình trạng bị chuột rút cũng như đảm bảo sức khỏe toàn diện.
